Onze eerste stappen in het wereldje van het vliegeren waren er al toen internet nog niet voorzien was van snelle verbindingen, een foto downloaden duurde al snel minuten. Van video's en YouTube was nog lang geen sprake. Wat contacten op het strand en de grote weide van Linker Oever maakten al snel duidelijk dat er heel wat te beleven viel, aan het einde van de lijn(-en). Het was een leuke ontdekkingstocht waar nooit een einde aan kwam. De naam die toen dikwijls viel was "Filtoy", dat was toen zowat het middelpunt van alle activiteiten met vliegers. Ergens aan zee waren er ook wel kringen, alsook in het verre Lommel. Toen was Mechelen mijn uitvalsbasis, dus was het Antwerpse mijn regio.

  Eigenlijk is Filtoy gewoon de naam van een vliegerwinkel geweest, maar de mensen in en rond die zaak maakten er iets unieks van. In de vorige eeuw, ergens vooraan in 1994, werd de toenmalige winkel van de Sint Gunnarsstraat in Antwerpen overgeplaatst naar Vremde door de uitbaatster, Christine D’Haen. De Berthoutstraat was de plaats waar je moest zijn, als je tenminste nummer 50 kon vinden. Talloze mensen vonden van de eerste keer de ‘winkel’ niet, zelfs de weg vragen aan lokale passanten was geen garantie om ter plekke te geraken. De winkel was dan ook niet bepaald een hyper-modern ingerichte blinkende bedoening, maar wel een gezellig ter zake doende behuizing.

  Die winkel werd al snel de verzamelplaats voor iedereen uit de wijde omtrek die ook maar iets te maken had met het vliegeren in al zijn aspecten. Contacten werden gelegd, mensen ontmoetten elkaar op het vliegerveld, voor de winkel of op de wekelijkse ‘bijeenkomsten’ onder de kerktoren van Vremde. Soms was er al eens bezoek van vér weg, zoals die keer toen Marc Reed van Prism z’n ronde deed in Europa.

  Mark van Filtoy was meer ‘mens’ dan zakenman, hij zag dan ook liever een klant gelukkig buiten stappen met goede raad op zak dan met een vlieger waar hij niets mee kon doen. Uiteindelijk ging de winkel dicht omdat de leveranciers het wat lieten afweten, sommige bestellingen bleven maanden weg. Marc zag zijn plezier in de winkel verwateren buiten zijn wil om, in die periode zijn er trouwens verschillende Vlaamse en buitenlandse vliegerwinkels gewoon gestopt met hun activiteiten. De trage leveringen en de concurrentie deden hun slopend werk in een sector waar de afzetmogelijkheden al klein waren voor één winkel, laat staan dat er een tiental van konden leven.

  Vergeten we niet dat toen de eerste internetshops de kop opstaken, men kon rechtstreeks bij de fabrikant bestellen (denk hierbij maar aan Prism, Flexifoil en Benson). De winstmarge was op dat ogenblik al zo klein dat sponsoring van grootse evenementen (vliegerfestivals, indoorwedstrijden) niet meer mogelijk was.

  Stilletjes verdween de brede kring van klanten en vrienden aan de horizon, velen stopten gewoon met het vliegeren, anderen zochten hun heil in andere oorden. Enkel een kleinere kern van Filtoy-vrienden bleef wat rond de kerktoren van Vremde hangen. Verspreid over 3 vlieger-afdelingen had elk z’n plezier in het vliegeren en het vertellen erover. Zo waren er éénlijners, de trickvliegers en de ‘matras’-vliegers. Langzaam groeide toen het besef dat men iets unieks had dat ze bond: de wind en Filtoy. Wat draaide rond een winkel was een vorm van vereniging geworden zonder lidgeld of voorzitter, geen notulen of verplichtingen. De gedeelde hobby was een verbinding tussen verschillende rangen en standen, niemand hield rekening met wie of wat men was, maar enkel met het plezier dat men had in het vliegeren. Als devies had men “niets moet” en dat was net wat het zo uniek maakte. Als alles uit vrije wil gebeurd dan kan er plots véél meer. Elkaar helpen en steunen, ervaringen die uitgewisseld werden, het was allemaal vanzelfsprekend. Helaas was door het wegvallen van de winkel enkel de dinsdagavond er nog om de mensen te ontmoeten, voor sommigen zoals ik was de afstand wat te ver om eens snel over en weer te rijden voor een tas koffie en een gezellige samenkomst. Zo is het idee ontstaan om de Filtoy gedachte (zo was ik het ondertussen gaan noemen) weer wat vers bloed toe te dienen, door op het strand en elders te demonstreren wat we predikten: elkaar helpen. 

  De éénlijners zijn nog steeds actief in het Antwerpse, vooral dan met het vliegerfestival op linkeroever, de Belgische zelfbouwers hebben een serieuze reputatie in het buitenland. De matras-buggy-mannen zitten zowat overal, de tweelijners hebben de derde zondag van elke maand uitgeroepen tot “Filtoy dag”. Wie wil laten zien wat hij kan met een tweelijner, wie wil bijleren, wie gewoon eens wil ‘proberen’, iedereen is steeds welkom. Sommige derde zondagen zijn er wel 15 vliegers tegelijk in de lucht, andere derde zondagen staat er eens iemand in z’n eentje te tricken… “niets moet”, weet je wel?

  Ondertussen is er ook al een wedstrijdvorm bijgekomen (Tricks Party) die elk jaar op het strand van Zeebrugge plaats heeft. Na een explosieve groei in Frankrijk, Duitsland en Nederland viel dat wedstrijdgebeuren weer helemaal stil. Wij zijn nog de enigen ter wereld die jaarlijks een wedstrijd hebben. Nou ja, na 14 edities heeft de Corona crisis stokken in de wielen gestoken, maar volgend jaar zijn we er zeker terug!

  Bij verschillende pogingen om een iets bredere kijk op “Filtoy” te krijgen botste ik steeds op hetzelfde antwoord: wat hierboven staat is méér dan voldoende om te weten waarover het gaat. Verder uitdiepen zou op een persoonlijk niveau moeten gebeuren, nogal wat betrokkenen hebben liever dat het Filtoy-gevoel behouden blijft zonder dat het een personencultus is. Misschien is dat inderdaad wel beter zo. Zelfs als alle vroegere Filtoy-adepten met de noorderwind verdwenen zijn, zelfs dan zou het Filtoy-gevoel verder moeten bestaan. Help elkaar om te genieten van deze mooie hobby, zonder verplichtingen. Voorwaar een mooie gedachte om mee af te sluiten… .

Positivo